Cudze chwalicie, swego nie znacie!
Ta myśl przewodnia towarzyszyła pomysłodawcom wyjazdu naukowo – technicznego zaplanowanego w terminie 14÷17 maja 2014 roku. Otrzymał on nazwę: ”W poszukiwaniu śladów natury, historii oraz techniki na terenie województwa kujawsko - pomorskiego”.
Dnia 14 maja 12 członków kół NOT SITPNiG i PZITS działających przy Oddziale w Gdańsku Rejon Dystrybucji Gazu w Grudziądzu rozpoczęła realizację programu wyjazdu od obecności na stacji gazowej SRP I° „Węzeł Dworzysko”. Zadaniem węzła, który zasila gazociągi wysokiego ciśnienia relacji Świecie – Bydgoszcz i Świecie – Człuchów jest pomiar i redukcja ciśnienia gazu. Praca „Węzła Dworzysko” ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu do północnych krańców regionu w okresie zimowym. Dzięki tej inwestycji skończyło się niemal ręczne sterowanie przepływami paliwa gazowego na stacjach gazowych w Bydgoszczy.
Wędrując z przewodnikiem po Świeciu n/Wisłą, poznawaliśmy historię tego miejsca. Naznaczona jest datą 1198 roku, który przewija się w najstarszym dokumencie z nazwą tego grodu. Świecie, z uwagi na częste zalewanie wodami Wisły, aż trzykrotnie zmieniało swoją lokalizację. W tym mieście warto zobaczyć pozostałości wodnego zamku krzyżackiego, jedynego z okrągłą wieżą, którego otaczają wody dwóch rzek: Wisły i Wdy oraz XVII-wieczny klasztor z kościołem pw. NMP i gotycką starą Farę.
W miejscowości Wymysłowo – w Muzeum Kultury Indiańskiej im. Sat-Okha, poznaliśmy historię życia głównego bohatera „Długie Pióro” urodzonego w dorzeczu rzeki Mackenzie w Kanadzie, późniejszego żołnierza Armii Krajowej. Muzeum powstało w 2000 roku dzięki inicjatywie Sat-Okha oraz grupy zapaleńców pochodzących z Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian. Obejrzeliśmy eksponaty związane z życiem codziennym i duchowym oraz sztuką pierwotnych Amerykanów.
Po krótkiej przerwie spędzonej na Starym Rynku w Tucholi udaliśmy się do Fojutowa. Podziwialiśmy budowlę hydrotechniczną zwaną akweduktem, tj. skrzyżowanie Czerskiej Strugi z Wielkim Kanałem Brdy, wybudowanym przez armię pruską w celu nawadniania czerskich łąk. Siano z tych łąk było karmą dla wojskowych koni. Akwedukt został wybudowany w latach 1845–1849 na podobieństwo budowli starożytnego Rzymu. W pobliżu znajduje się „Zajazd Fojutowo”, który ciągle się rozbudowuje i zaprasza chętnych na atrakcyjny całoroczny wypoczynek.
Drugi dzień rozpoczął się w miejscowości Kłodawa podróżą do wnętrza ziemi. Wraz z przewodnikiem wędrowaliśmy podziemną trasą turystyczną na poziomie 650 m największej kopalni w Europie wydobywającej sól metodą górniczą, tj. strzałową. Odnalezione pokłady soli przy okazji poszukiwań w 1949 roku węglowodorowych paliw, ropy naftowej i gazu ziemnego, doprowadziły do wydobycia w 1956 roku pierwszych ton soli różowej, a obecnie soli białej, liczącej 250 mln lat. Pod ziemią znajduje się ok. tysiąca komór solnych o wymiarach 10x10x400 m oraz chodniki o łącznej długości ok. 420 km.
Na trasie naszej wędrówki znalazł się kolejny akcent techniczny. W Redczu Krukowym swoje korzenie ma Kujawska Fabryka Maszyn Rolniczych, przeniesiona po wybudowaniu nowoczesnej hali do Brześcia Kujawskiego. W dawnych halach produkcyjnych powstało Muzeum Techniki Rolniczej i Gospodarstwa Wiejskiego, utworzone przez właściciela zakładu Janusza Borkowskiego, jego synów oraz mieszkańców Redcza Krukowego. To unikatowe muzeum przybliża historię tej Małej Ojczyzny.
Podczas krótkiego pobytu w Kruszwicy wróciły wspomnienia ze szkolnych wycieczek do grodu złego władcy króla Popiela, który schronił się w wieży przed atakującymi go myszami. Z ośmiobocznej ceglanej „Mysiej Wieży” roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki Jeziora Gopło, miasto oraz rozległą równinę kujawską.
Miasto Strzelno słynie z romańskich zabytków sakralnych. W kościele pw. Św. Trójcy w ciągu 800 lat zgromadzono ponad 300 zabytków utworzonych w siedmiu stylach sztuki. Najbardziej doceniane, to kolumny z rzeźbami symbolizującymi ludzkie cnoty i przywary, konfesjonały z malowidłami barokowymi z napisami w języku polskim oraz ołtarz Krzyża Świętego z 658 relikwiami różnych świętych. Obok wymienionego zabytku znajduje się największa w Polsce romańska rotunda pochodząca z XII wieku pw. Św. Prokopa. Chcąc zgłębić wiedzę o twórcach materiałów wybuchowych oraz ich produkcji na naszych terenach, udaliśmy się do Exploseum – Centrum Techniki Wojennej DAG Fabrik Bromberg. Jest ono częścią Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Pierwotnie fabryka, w której budynkach powstała ekspozycja, przeznaczona była do zadań militarnych III Rzeszy, produkując m.in. trotyl, nitroglicerynę i proch bezdymny, zaspokajając 1/5 zapotrzebowania armii niemieckiej na froncie wschodnim. Obecnie jest jedną z najciekawszych atrakcji turystycznych, nie tylko w skali województwa kujawsko-pomorskiego, ale całego kraju. Zwiedzający kompleks siedmiu budynków pofabrycznych, połączonych siecią wąskich tuneli i korytarzy, mają świadomość historycznej wyjątkowości miejsca, bowiem już same budynki i ich surowe wnętrza snują mroczną opowieść o niewolniczej pracy przymusowej ok. 40 tys. robotników, jeńców wojennych oraz więźniów. Linia produkcyjna strefy produkcji nitrogliceryny (NGL), którą poruszają się zwiedzający, ograbiona z aparatury przez Armię Czerwoną, została malowniczo wkomponowana w pofałdowany teren leśny, wtapiając się w przyrodę i współegzystując z nią.
Na zakończenie trzeciego dnia odwiedziliśmy Muzeum Mydła i Historii Brudu. Po obejrzeniu zgromadzonych eksponatów wyrobiliśmy sobie pogląd na kulturę osobistą społeczności europejskiej w okresie kilku ostatnich wieków. Uczestnicząc w zajęciach warsztatowych, sami wytworzyliśmy pamiątkowe zapachowe mydełka.
Moc pozytywnych wrażeń pozostało w naszej pamięci po wieczornej wędrówce po Starym Mieście i na Wyspie Młyńskiej, pełnej turystów oraz studentów. Największym obiektem na wyspie, doskonale uzupełniającym jej niepowtarzalny klimat, są Młyny Rothera. Historia obiektu, dawnych młynów zbożowych sięga pierwszej połowy XIX wieku. Najnowocześniejszym jest marina, przystań zlokalizowana na Wyspie Młyńskiej w rejonie Starego Miasta. Jest usytuowana w pobliżu Jazu Ulgowego, między Młynówką, a Kanałem Zbożowym oddzielającym obiekt od Młynów Rothera.
Ciekawie prezentuje się Bydgoszcz oglądana z pokładu tramwaju wodnego, którym płynęliśmy ostatnim rejsem tego dnia po rzece Brdzie. Wybraliśmy trasę pn. „Linia staromiejska” z dwukrotnym przejazdem przez śluzę miejską z 1915 roku podnoszącą statek o 3,5 m w górę. Zabytkowy obiekt inżynieryjny umożliwia pokonywanie przez jednostki pływające różnicy poziomów wody, spiętrzonej za pomocą jazów znajdujących się na terenie Bydgoszczy.
W Toruniu pierwsze kroki skierowaliśmy do Domu Legend Toruńskich, w którym widzowie czynnie uczestniczą w wydarzeniach historycznych związanych z tym miastem. Poznaliśmy najciekawsze legendy dotyczące tego historycznego grodu. Przebywając w Żywym „Muzeum” Piernika zapoznaliśmy się ze sztuką przygotowania ciasta piernikowego oraz atmosferą tamtych czasów. Każdy z uczestników warsztatów piekarniczych otrzymał na pamiątkę wyrobiony przez siebie i upieczony w piecu, ozdobiony odciśniętą pieczęcią, pachnący pierniczek.
Pobyt w wyszukanych miejscach naszego województwa pozwolił uczestnikom wyjazdu naukowo-technicznego poznać ciekawych ludzi oraz ich pasje, a także odnaleźć miejsca związane z działaniem praw natury, historią oraz techniką wspomaganą ludzkim umysłem i talentem.
(Foto archiwum SITPNiG Oddział Gdańsk)