Grupa członków Koła SITPNiG przy PSG Sp. z o. o. Oddział w Gdańsku, działającego przy Gazowni w Grudziądzu postanowiła zwiedzić kolejny region Polski i udała się w dniach 25 – 27 maja 2023 r. do zabytkowej kopalni węgla kamiennego Guido w Zabrzu oraz do Katowic.
Kopalnia Guido została założona przez hrabiego Guido Henckel von Donnersmarcka, który otrzymał nadanie górnicze 2 października 1855 r., a założony obiekt otrzymał jego imię. Obecnie należy do Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Jest Pomnikiem Historii oraz gwiazdą Szlaku Zabytków Techniki. Znajduje się na Europejskim Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH). To także największy podziemny park maszyn górniczych. W ostatnich latach została nagrodzona Złotym Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej dla najlepszego produktu turystycznego roku. Wyróżniono ją też Godłem Teraz Polska.
Z naszym przewodnikiem przywitaliśmy się tradycyjnym „Szczęść Boże” i szolą górniczą zjechaliśmy 320 m w dół. Opowieści przewodnika przeniosły nas do początku XX w. Odkrywanie tego poziomu wiąże się przede wszystkim z poznawaniem rozwoju techniki górniczej od końca XIX w. aż do czasów współczesnych.
Część trasy na poziomie 320 m pokonaliśmy elektryczną kolejką podwieszaną. Jest to jedyna tego typu kolejka górnicza na świecie udostępniona dla turystów! Zawiozła nas w rejon pracy dwóch kombajnów górniczych, chodnikowego i ścianowego. Tam z bliska zobaczyliśmy, jak pracują te potężne maszyny do urabiania skał i węgla.
Zwiedzanie Kopalni Guido zakończyliśmy w najgłębiej położonym pubie pod ziemią, bo aż 320 m.
Drugi dzień wyjazdu poświęciliśmy na zwiedzanie miasta Katowic, stolicy Górnego Śląska. Spotkanie z Panią przewodnik rozpoczęło się od wejścia na teren nieistniejącej kopalni Węgla Kamiennego „Katowice” (niem. Ferdinandgrube) działającej w latach 1823–1999. Obecnie teren kopalni wraz z odnowionymi zabytkowymi obiektami stanowi katowicką „Strefę Kultury”, w której wybudowano nową siedzibę Muzeum Śląskiego, siedzibę Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia oraz Międzynarodowe Centrum Kongresowe. W ich pobliżu znajduje się katowicki Spodek. Przewodnik przypomniała nam historię trzech Powstań Śląskich, przybliżyła osobę Jerzego Ziętka, syna Ziemi Śląskiej, późniejszego wojewodę śląskiego.
Potem udaliśmy się na zwiedzanie charakterystycznych zabytkowych dzielnic noszących nazwę: Giszowiec i Nikiszowiec. Pierwsza z nich to dwurodzinne domki niskiej zabudowy przeznaczone dla rodzin górników. Poza budynkami mieszkalnymi była tu szkoła, pralnia i różne sklepiki handlowo-usługowe. Dzisiaj pozostało jedynie 30% dawnych obiektów, które funkcjonują jako mieszkania. W dzielnicy Nikiszowiec powstało kolejne osiedle robotnicze z budynkami wielorodzinnymi. Osiedle stanowi unikatowy i w pełni zachowany przykład zabudowy patronackiej. Nikiszowiec, podobnie jak sąsiedni Giszowiec, znajdują się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych, stały się pomnikami historii.
Na Rynku w Katowicach spotkała nas niespodzianka. Przed budynkiem Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego trafiliśmy na występy mażoretek. Prezentowały choreograficzne układy taneczno-marszowe do muzyki orkiestry dętej, żonglując i podrzucając przy tym pałeczki mażoretkowe.
Ostatni dzień wyjazdu zaznaczył się wizytą w Parku Techniki Wojskowej w Zabrzu, w którym podziwialiśmy eksponaty wojskowe, m.in.: pojazdy gąsienicowe, transportery opancerzone, wyrzutnie rakiet, myśliwiec przechwytujący MIG 21, samolot wielozadaniowy An-2, czołgi T-34 i T-72, wykorzystywane w Wojsku Polskim w XX w. Mieliśmy okazję oglądać czołg „Leopard-1”, który na kilkanaście godzin zatrzymał się w Parku Techniki Wojskowej. W specjalnej hali znajdowała się replika pojazdu opancerzonego „Korfanty” z 1930 r. z okresu Powstań Śląskich.
Wyjazd szkoleniowo-techniczny na Górny Śląsk zaowocował poznaniem ciekawych osób, którzy przybliżyli nam niebezpieczną pracę górników, warunki życia górniczych rodzin. Poznaliśmy techniczne rozwiązania ułatwiające wydobycie węgla kamiennego, pracujące pod ziemią urządzenia oraz architekturę zabytkowych dzielnic Katowic i nowoczesne obiekty stanowiące katowicką „Strefę Kultury”. Zobaczyliśmy interesujące eksponaty wojskowe w Parku Techniki Wojskowej.
Fot. arch. SITPNiG O/Gdańsk