W ramach obchodów Święta Niepodległości, 16 listopada 2022 r., podzieleni na dwie grupy, odwiedziliśmy Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku pod Warszawą. Odwiedziny te planowaliśmy już dużo wcześniej, ale nasze plany pokrzyżowała pandemia COVID-19, która spowodowała opóźnienia w budowie i udostępnieniu obiektu do zwiedzania.
uczestnicy wycieczki w holu Muzeum
Wiosną 1921 roku Józef Piłsudski po raz pierwszy odwiedził drewniany dwór w Sulejówku, należący do jego przyszłej żony Aleksandry Szczerbińskiej. Dom był typowym letniskiem, ale już w 1923 roku stanął obok niego murowany dwór, nazwany „Milusin”, ofiarowany Marszałkowi przez jego żołnierzy. Państwo Piłsudscy mieszkali tu na stałe do roku 1926, później spędzali tu dni wolne.
Po śmierci Marszałka w roku 1935 „Milusin” został przekształcony w muzeum, ale istniało ono tylko do wybuchu II wojny światowej. W czasie wojny wyposażenie uległo rozproszeniu, a w roku 1947 budynek przeszedł na własność państwa – siedzibę miało tu przedszkole, działające aż do początku XXI wieku. Choć przez lata dwór pełnił inne funkcje, pamięć o tym, że należał do Józefa Piłsudskiego nie zatarła się i była kultywowana m.in. przez Towarzystwo Przyjaciół Sulejówka.
Po transformacji ustrojowej, na początku lat 90-tych XX wieku, córki Marszałka rozpoczęły starania o odzyskanie budynku w celu urządzenia w nim muzeum. W roku 1994 założyły Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego, która od roku 2000 powoli zaczęłą odzyskiwać zabytkowe zabudowania.
10 listopada 2008 roku, w dworku „Milusin” podpisano umowę w sprawie utworzenia Muzeum. Z ramienia Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego podpisała ją córka Marszałka Jadwiga Jaraczewska, a z ramienia państwa – minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski. Uzgodniono przy tym, że w sąsiedztwie „Milusina” – stanowiącego część Muzeum, zbudowany zostanie nowoczesny budynek muzealno – edukacyjny, w którym przedstawiona będzie polityczna i wojskowa działalność Marszałka, na szerokim tle historycznym.
Wizję architektoniczną obiektu opracował Krzysztof Jaraczewski – architekt, a zarazem wnuk Józefa Piłsudskiego i pierwszy dyrektor Muzeum, we współpracy z Radosławem Kacprzakiem. Aby nowy gmach nie zdominował otoczenia, postanowiono, że tworzyć go będą dwie trzykondygnacyjne, ustawione skośnie do siebie, bryły na powierzchni i trzecia sięgająca kilkanaście metrów pod powierzchnię terenu, mieszcząca główną, stałą ekspozycję Muzeum.
Kamień węgielny pod budowę wmurowano w listopadzie 2016 roku. Budowa – po opóźnieniach spowodowanych epidemią COVID-19, zakończyła się w roku 2020 i w przeddzień 100 rocznicy Bitwy Warszawskiej 14 sierpnia 2020 roku Muzeum zostało otwarte, z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego oraz przedstawicieli Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego.
Wyposażenie i ekspozycję w dworku „Milusin” starano się odtworzyć możliwie wiernie w oparciu o zachowane fotografie i opisy, starając się zachować „ducha epoki”. Odzyskano także część wyposażenia oryginalnego, np. meble w jadalni.
Wystawa stała w części podziemnej budynku głównego przedstawia życie i działalność Józefa Piłsudskiego na szerokim tle historyczno – społecznym. Podzielona jest na 5 galerii chronologicznych: Ziuk, Wiktor, Komendant, Naczelnik i Marszałek oraz szóstą galerię Symbol – odnoszącą się do pamięci o Józefie Piłsudskim i jego dziedzictwa. W tej części Muzeum można zobaczyć liczne pamiątki po Marszałku oraz pochodzące z przedstawianych okresów. Pochodzą zarówno z przekazanych darów jak i zakupów i licznych kwerend w innych instytucjach. Wystawa jest bardzo interesująca, starannie i bardzo profesjonalnie przygotowana i mająca duże wartości edukacyjne, szczególnie dla młodzieży.
szabla Marszałka – dar oficerów I Brygady | buława marszałkowska Marszałka
Edukacja – obok ekspozycji stałej, jest najważniejszym celem istnienia Muzeum i była prowadzona od jego powstania. Lekcje muzealne, warsztaty oraz wykłady dla dorosłych i młodzieży, a także wystawy okresowe, były prowadzone na długo przed uzyskaniem przez muzealny dział edukacji dużej, nowoczesnej przestrzeni w nowym budynku.
.
Po przeszło trzygodzinnej wędrówce po Muzeum my także wiele się nauczyliśmy, wiele sobie przypomnieliśmy, a większość uczestników stwierdziła, że te bardzo udane i interesujące odwiedziny należy powtórzyć indywidualnie.
Źródła:
Notatkę przygotował: Andrzej Macheła-Olszacki, Przewodniczący Koła Seniora SITPNiG przy Oddziale Warszawa II.
Foto arch. SITPNiG O/Warszawa II - A.Olszacki